БІЛІМ БЕРУДЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

АБДРАХМАНОВА УЛЖАН ХАМИТОВНА

Қызылорда қаласының

Абай атындағы үш тілде оқытатын

дарынды балаларға арналған мамандандырылған сыныптары бар мектебінің

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Мамандардың пікірінше, білім беру ортасы   дегеніміз-берілген үлгі бойынша жеке тұлғаны қалыптастырудың әсері мен шарттарының жүйесі, сондай-ақ оның дамуы үшін әлеуметтік және кеңістіктік-пәндік ортада болатын мүмкіндіктер. Даму ортасы білім беру процесінің барлық қатысушыларының өзара шартты және бірін-бірі толықтыратын іс-әрекеттік қарым-қатынасына негізделген ерекше түрде ұйымдастырылған әлеуметтік-мәдени және педагогикалық кеңістік ретінде қарастырылады.

Білім беру ортасы мен білім беру кеңістігінің тақырыбы бүгінгі күні психологиялық-педагогикалық тақырыптағы мерзімді басылымдардағы көптеген басылымдармен расталған әзірленуді, талқылауды және зерттеуді жалғастыруда. Білім беру ортасын тұлғаның дамуы үшін кеңістік ретінде қарастыру ерекше қызығушылық тудырады.

Қазіргі заманғы кәсіптік білім берудің даму тенденциялары болашақ мамандарды даярлау факторы ретінде ортаның басым маңыздылығын көрсетеді, бұл оқушының шығармашылық әлеуетін, құзыреттілігі мен бәсекеге қабілеттілігін белсендіреді. Қазіргі уақытта білім беру теориясы мен практикасына көзқарастар жаһандану, интеграция, компьютерлендіру, Интернет желісін, медиа құралдарды енгізу және пайдалану, қашықтықтан және тұлғаға бағытталған білім беру процестерінің әсерінен өзгеруде. Мұның бәрі инновациялық білім беру технологияларын қолдануға әкеледі.

Білім берудегі инновациялар деп педагогикалық технологияларды, оқыту әдістері, әдістері мен құралдарының жиынтығын жетілдіру процесі  болып табылады. Егер мұғалім прогреске ұмтылса, өз қызметін жақсы жаққа өзгерткісі келсе, онда бұл процесті инновация деп санауға болады.

Білім беру саласындағы кең таралған бағыт оқу материалын беру үшін мультимедиялық презентацияларды қолдану болып табылады. Тұсаукесер-жарқын, көрнекі және білім алушыларға ақпаратты жеткізудің ең тиімді тәсілдерінің бірі. Бұл ақпаратты тек есту арқылы ғана емес, сонымен бірге көрнекі түрде де игеруге мүмкіндік береді, ал егер ерекше маңызды ақпарат жазылса, онда қайта есте сақтау керек.

"Тәуелсіз қызмет сабақтары" белсенді қолданылады. Бұл өзіндік жұмыстың классикалық түрі болуы мүмкін-оқушылар  берілген тақырып бойынша реферат немесе  презентация  жасайды. Өзіндік жұмыс элементтері сынып сабақтарында қолданылуы керек. Мұндай сабақтар тәрбиелік рөл атқарады және олардың мақсаты – жеке тұлғаның тәуелсіз қасиеттерін бекіту, адам Тәуелсіздігінің тетіктерін қалыптастыру және дамыту. Білім алушы өз алдына қойылған міндеттерді өз бетінше шешуі тиіс. Бұл ретте оқушыларға жазбаша немесе ауызша нысанда тиісті ұсынымдар берілуі тиіс. Мұнда "рөлдік ойын"сияқты инновациялық әдісті де қолдануға болады. Бұл жұмыс барысында оқушыларға  толықтай дербестік беруге болады, бірақ нәтижесінде олар, мысалы, өз жоспарының тұсаукесерін ұсынып, оны қорғай алады.

Жоғарыда келтірілген сабақты басқа әдісті - зерттеу әдісін қолданудың мысалы ретінде де қолдануға болады. Зерттеу сабағының мақсаты-білім алушылардың тәжірибесін және олардың әлем туралы түсініктерін пайдалану, дамыту және жалпылау. Оқушылардың өздері мәселенің шешімін іздейді, пікір алмасады, нәтиженің тамаша нұсқасын жасайды. Оқушылар алған білімдерін тек қазақ тілі сабақтарында ғана емес, басқа оқытушылардың сабақтарында да қолдануы керек . Осы сабақтағы қызметтің мақсаты-нақты нәтиже алу . Өз жұмысын қорғау-бұл өзін де, жолдастарын да бағалай білу. Білім алушы өз жұмысын басқа жұмыстармен салыстыра алады, бұл өзін объективті бағалауға мүмкіндік береді.

Неліктен дәл осы әрекет мысал ретінде таңдалады? Өйткені бұл мысалда бірден бірнеше әдістерді қолдануға болады. Жоғарыда айтылғандардан басқа, мұнда жоба әдісінің элементтері де қолданылады-әлеуметтік (командада жұмыс істеу) және физикалық дағдыларды дамыту; басқа оқу пәндері бойынша білімді жүйелі түрде бекіту ; жоспарлау, зерттеу және дағдыларды дамытады. Жоба әдісін қолдану оқу процесін шығармашылық, мақсатты, ал оқушыны жауапты және мақсатты етеді. Топта жұмыс істеу әрқайсысын бірден объективті түрде көруге және бағалауға мүмкіндік береді.

Оқытушылар көбінесе сабақ-тренинг элементтерін пайдаланады, яғни. белгілі бір әрекеттерді пысықтау және оқу материалын бекітеді. Кез - келген практикалық тапсырма, мысалы, мәселені шешу-бұл жаттығу бола алады. Тренингтің және өзіндік жұмыстың элементтері тақырыпты жобалау сабақтарында айқын көрінеді. Бұл сабақтарда оқушы  өзінің барлық білімін,  дағдыларын белгілі бір дәрежеде автоматизмге қолдануы және жеткізуі керек.

Білім беру қызметінде проблемалық оқытуды қолдану қажет. Мұнда мұғалімнің негізгі міндеті-сабақтың барлық кезеңдерінде оқушылардың ойлауын белсендіру. Оқушыларға мезгіл-мезгіл әртүрлі ситуациялық міндеттер қоюды ұмытпаңыз. Бұл міндеттердің жақсы жағы-әркім оларды өзінше шешеді: біреуі – сұрақтар мен жауаптарды қолдана отырып, екіншісі – жағдайды талдау әдісімен; үшіншісі-әртүрлі шешімдерді таңдау және т.б. бұл жағдайда нұсқалардың максималды санын талқылап, әрқайсысына сөйлеуге мүмкіндік беру маңызды. Бірге (тағы да команда!) мәселенің ең оңтайлы шешімін табуға болады. Сонымен қатар, проблемалық оқыту - бұл балалар ойлауды, ойлауды үйренеді және бұл оларға болашақта шатастырмауға және қиын сұраққа дұрыс жауап табуға көмектеседі.

Электрондық тестілеу сияқты инновациялық білім беру технологияларының бұл әдісі бұрыннан белсенді қолданылып келеді. Атап айтқанда, бұл әдісті белгілі бір тақырыпты (немесе бөлімді) немесе есепте қорытындылау кезінде қолдану өте ыңғайлы. Сіз дайын сынақтарды пайдалана аласыз және өзіңіз жасай аласыз.

Әр түрлі инновацияларды қолдану әрдайым мұғалімнің де, оқушының да жеке басының дамуына оң әсер етеді. Жаңа нәрсе сізді тіпті таныс жағдайға екінші жағынан қарауға мәжбүр етеді, сізді жұмыс істеуге, басқаша ойлауға, ойлап табуға, қойылған міндеттер мен мәселелерді шешудің өзіндік жолдарын табуға жетелейді.